۰۲۱۶۶۰۴۶۹۴۰
۰۲۱۶۶۰۴۶۹۴۰
ایمپلنت با لیفت سینوس – ایمپلنت دندانی در ناحیه خلفی فک بالا با چالشی ظریف اما تعیین‌کننده روبه‌روست؛ سینوس ماگزیلاری که مانند تالاری پرهوا بالای ریشه‌های مولر و پرمولر قرار دارد و با افزایش سن، کشیدن دندان و تغییرات بیولوژیک، مرز استخوانی خود را به‌تدریج به سمت پایین می‌آورد. نتیجه این فرآیند، کاهش ارتفاع عمودی استخوان است و وقتی این ارتفاع برای تثبیت ایمپلنت کافی نباشد، جراح از روشی به نام «لیفت سینوس» کمک می‌گیرد. در این مقاله، با بیانی ساده و دقیق، همه آنچه برای تصمیم‌گیری آگاهانه نیاز دارید را مرور می‌کنیم و در جای‌جای متن، به رویکرد بیمارمحور و مبتنی بر شواهد دکتر بدرالسادات مرتضوی اشاره می‌کنیم؛ رویکردی که ترکیبی از تشخیص دقیق، انتخاب تکنیک کم‌تهاجمی، مدیریت ریسک و پیگیری منظم است تا بیمار با کمترین استرس و بیشترین اطمینان مسیر درمان را طی کند.
وقتی دندان‌های خلفی فک بالا از دست می‌روند، دو روند همزمان رخ می‌دهد. نخست تحلیل استخوان آلوئولار که به‌طور طبیعی پس از کشیدن دندان آغاز می‌شود و دوم، پنوماتیزه شدن سینوس یعنی گسترش تدریجی فضای هوایی سینوس به سمت پایین. این دو روند سبب می‌شوند ارتفاع عمودی استخوان کاهش یابد و حتی اگر عرض استخوان قابل قبول باشد، پایداری اولیه ایمپلنت به خطر بیفتد. در چنین شرایطی، لیفت سینوس با هدف افزایش ارتفاع استخوان انجام می‌شود تا بستری محکم برای ادغام استخوانی ایمپلنت فراهم گردد. در رویکرد دکتر بدرالسادات مرتضوی، تصمیم برای لیفت سینوس هرگز صرفاً بر اساس حدس بالینی گرفته نمی‌شود؛ بلکه تصویرنگاری سه‌بعدی CBCT، معاینه دقیق بافت نرم، ارزیابی وضعیت مخاط سینوس و تحلیل عوامل سیستمیک بیمار در کنار هم معیار انتخاب هستند.
سینوس ماگزیلاری حفره‌ای پوشیده از مخاط اشنایدرین است که به‌طور طبیعی نازک، ظریف و حساس به ترومای جراحی است. ضخامت مخاط از فردی به فرد دیگر متفاوت است و وجود پولیپ، سینوزیت مزمن یا انعقاد مخاط می‌تواند انتخاب تکنیک و زمان‌بندی درمان را تغییر دهد. ریشه‌های مولرها در بسیاری از افراد با کف سینوس مجاورت نزدیک دارند و گاهی سپتوم‌های استخوانی درون سینوس وجود دارد که طراحی دسترسی جراحی را پیچیده‌تر می‌کند. تجربه بالینی دکتر مرتضوی نشان می‌دهد که نقشه‌برداری دقیق این ویژگی‌های آناتومیک در CBCT پیش از هر تصمیمی، احتمال سوراخ‌شدن غشای سینوسی و عوارض را به‌طور معناداری کاهش می‌دهد و همچنین به انتخاب دقیق طول و قطر ایمپلنت کمک می‌کند.
در ادبیات ایمپلنتولوژی، دو مسیر اصلی برای افزایش ارتفاع استخوان در فک بالا پذیرفته شده است. نخست «لیفت سینوس بسته» که اغلب با تکنیک کرستال یا سامرز انجام می‌شود و از طریق تاج آلوئول (crest) و بدون ایجاد پنجره استخوانی جانبی صورت می‌گیرد. این روش زمانی ترجیح داده می‌شود که ارتفاع باقی‌مانده استخوان به اندازه‌ای باشد که بتوان پایداری اولیه ایمپلنت را تامین کرد و تنها چند میلی‌متر افزایش نیاز است. دوم «لیفت سینوس باز» یا روش پنجره لترال که زمانی به کار می‌رود که ارتفاع استخوان بسیار کم است یا سپتوم‌های پیچیده و پاتولوژی‌های سینوسی نیازمند دید و کنترل بیشترند. در انتخاب بین این دو، دکتر مرتضوی همواره کم‌تهاجمی‌ترین گزینه را که با اهداف درمانی سازگار است برمی‌گزیند؛ یعنی اگر با لیفت بسته و ابزارهای ارتعاشی دقیق یا بالون سینوسی بتوان به ارتفاع کافی رسید، از ایجاد پنجره جانبی اجتناب می‌شود و اگر نیاز به بازسازی وسیع‌تر باشد، پنجره لترال با طراحی محافظه‌کارانه انتخاب می‌شود.
ایمپلنت با لیفت سینوس
پس از جدا کردن ملایم غشای سینوسی از کف، فضای زیرمخاطی ایجادشده باید با مواد پیوندی پایدار پر شود تا استخوان جدید شکل گیرد. طیف مواد از اتوگرافت‌های ذره‌ای گرفته تا آلوگرافت‌های فرآوری‌شده و زنوگرافت‌های با جذب آهسته گسترده است. هرکدام مزایا و محدودیت‌های خود را دارند. زنوگرافت به‌دلیل پایداری حجم در درازمدت، در بسیاری از کیس‌ها انتخاب مناسبی است و در ترکیب با فاکتورهای بیولوژیک مانند PRF می‌تواند محیطی دوستانه برای آنژیوژنز و استئوجنز فراهم کند. رویکرد دکتر مرتضوی در انتخاب گرافت بر پایه ارزیابی ضخامت مخاط، میزان ارتفاع مورد نیاز، شرایط سیستمیک بیمار و برنامه پروتزی نهایی است؛ در مواردی که حفظ حجم بلندمدت اهمیت دارد، از مواد با جذب آهسته‌تر استفاده می‌شود و در کیس‌هایی که کیفیت بستر استخوانی اصلی خوب است، مخلوط‌های ترکیبی می‌توانند به ادغام سریع‌تر کمک کنند.
یکی از پرسش‌های اصلی بیماران این است که آیا می‌توان ایمپلنت را همزمان با لیفت سینوس قرار داد یا باید چند ماه صبر کرد. پاسخ وابسته به ارتفاع استخوان باقی‌مانده و کیفیت آن است. وقتی حداقل پایداری اولیه قابل‌اتکا فراهم شود، قراردهی همزمان ایمپلنت مزایای روانی و اقتصادی برای بیمار دارد و مسیر درمان را کوتاه می‌کند. اما در مواردی که ارتفاع استخوان بسیار کم است، قراردهی مرحله‌ای یعنی ابتدا لیفت و پیوند و پس از بلوغ گرافت، کاشت ایمپلنت، منجر به نتایج ایمن‌تر می‌شود. در تصمیم‌گیری‌های دکتر مرتضوی، شاخص‌های عینی مثل گشتاور اولیه، تراکم استخوان بر اساس طبقه‌بندی‌های رایج و ارزیابی خطرات فردی مانند عادات پارافانکشن نقش کلیدی دارند.
پیشرفت فناوری، لیفت سینوس را از جراحی‌های پرریسک و غیرقابل‌پیش‌بینی به مداخله‌ای قابل‌کنترل و پیش‌بینی‌پذیر تبدیل کرده است. CBCT با وضوح بالا امکان سنجش دقیق ارتفاع و عرض استخوان، تشخیص سپتوم‌ها، ارزیابی ضخامت مخاط و موقعیت عروق را فراهم می‌آورد. نرم‌افزارهای برنامه‌ریزی سه‌بعدی به دکتر مرتضوی اجازه می‌دهند که قبل از برخورد تیغه به استخوان، طرح نهایی پروتز و موقعیت ایمپلنت را شبیه‌سازی کند. در برخی کیس‌ها، راهنماهای جراحی چاپ سه‌بعدی به‌کار می‌روند تا مسیر دریلینگ و زاویه‌گذاری تحت کنترل کامل باشد. ابزارهای پیزوالکتریک نیز برای برداشتن استخوان در مجاورت مخاط سینوسی با ظرافت و ایمنی بیشتر به‌کار گرفته می‌شوند و احتمال پارگی غشا را کاهش می‌دهند. این توجه به جزئیات فنی، هسته فلسفه درمانی دکتر مرتضوی است: کم‌تهاجمی، دقیق و مبتنی بر شواهد.
گاهی می‌توان با انتخاب ایمپلنت‌های کوتاه یا قطری‌تر، از دخالت در حفره سینوس اجتناب کرد؛ به‌ویژه وقتی بیمار تمایل دارد از مداخلات وسیع دوری کند یا عوامل سیستمیک ریسک را بالا می‌برند. البته ایمپلنت کوتاه نیازمند تحلیل دقیق نیروها، طراحی پروتزی محافظه‌کارانه و پیگیری منظم است. در برخی بیماران، درمان‌های پروتزی نظیر بریج یا درمان‌های اوردنچر روی ایمپلنت‌های محدود نیز می‌تواند کارآمد باشد. رویکرد دکتر مرتضوی این است که هیچ فناوری جدیدی جایگزین تحلیل فردمحور نمی‌شود؛ انتخاب بین لیفت یا ایمپلنت کوتاه باید بر پایه تصویر واضح رادیولوژیک، نیازهای فانکشنال و زیبایی‌شناختی بیمار و توقعات بلندمدت او صورت گیرد.
لیفت سینوس عملی انتخابی است و باید با دقت برای بیمارانی انجام شود که از مزایای آن بیشترین بهره را می‌برند. کنترل بیماری‌های سیستمیک مانند دیابت، بررسی مصرف داروهای مؤثر بر استخوان مانند بیس‌فسفونات‌ها، ارزیابی بهداشت دهان و نقش عوامل سبک زندگی مانند سیگار، همگی بر موفقیت راهبرد تاثیرگذارند. در برنامه‌ریزی دکتر مرتضوی، آموزش بیمار پیش از عمل اهمیت ویژه‌ای دارد؛ بیمار باید بداند چه انتظاری از دوره نقاهت داشته باشد، چگونه از عطسه با دهان بسته اجتناب کند، چرا نباید در روزهای اول با فشار زیاد بینی را تخلیه کند و چگونه داروها را به‌موقع مصرف نماید. این آموزش نه‌تنها عوارض را کاهش می‌دهد، بلکه احساس مشارکت و آرامش خاطر بیمار را تقویت می‌کند.
در لیفت بسته که اغلب با تکنیک سامرز شناخته می‌شود، دسترسی از تاج آلوئول ایجاد و با اوستئوتوم‌های تدریجی یا ابزارهای هیدرولیک/بالون، کف سینوس به‌نرمی بالا رانده می‌شود. زمانی که ارتفاع مورد نیاز به‌دست آمد، مواد گرافت در فضای ایجادشده قرار می‌گیرند و در همان جلسه، ایمپلنت کارگذاری می‌شود؛ به‌شرط آنکه پایداری اولیه تامین باشد. نکته کلیدی در این روش، کنترل دقیق نیروهاست تا غشا پاره نشود. در رویکرد دکتر مرتضوی، سنجش دقیق ضخامت کف و استفاده از ابزارهای ارتعاشی کنترل‌شده به جای ضربات ناگهانی، شانس موفقیت را افزایش می‌دهد و ناراحتی پس از عمل را کمتر می‌کند.
در لیفت باز یا پنجره لترال، با ایجاد یک پنجره استخوانی در دیواره جانبی سینوس، غشای سینوسی به‌آرامی از کف جدا می‌شود. سپس مواد پیوندی در حفره قرار می‌گیرند و در صورت امکان، ایمپلنت همزمان قرار داده می‌شود یا به زمان بعد موکول می‌گردد. استفاده از ممبرین‌های کولاجنی برای پوشش پنجره و تثبیت گرافت، بخشی از پروتکل‌های رایج است. این روش دید وسیعی می‌دهد و در ارتفاع‌های بسیار کم، انتخاب اصلی است. دکتر مرتضوی با طراحی پنجره‌ای سازگار با آناتومی هر فرد و با کمترین وسیع‌سازی غیرضروری، می‌کوشد تروما را کاهش دهد و بهبودی را تسهیل کند.
هر مداخله جراحی ریسک‌هایی دارد و لیفت سینوس نیز از این قاعده مستثنی نیست. پارگی غشای سینوسی، خونریزی از شاخه‌های عروق خلفی فوقانی آلوئولار، سینوزیت پس از عمل و عفونت‌های موضعی از جمله چالش‌ها هستند. پیشگیری با طرح درمان دقیق و تکنیک لطیف آغاز می‌شود؛ اما اگر پارگی رخ دهد، می‌توان با ممبرین‌های مناسب و تغییر در برنامه گرافت، روند را ایمن کرد. در رویکرد دکتر مرتضوی، ارتباط فعال با متخصص گوش و حلق و بینی در کیس‌های خاص و پیگیری‌های ساختاریافته پس از عمل، محور مدیریت علمی عوارض است تا علائم هشداردهنده مانند احساس فشار غیرعادی، ترشحات نامعمول یا تب، بی‌درنگ ارزیابی شوند.
سفر درمانی بیمار با یک گفت‌وگوی شفاف آغاز می‌شود؛ بیان اهداف، مرور گزینه‌ها و تشریح مزایا و محدودیت‌ها. سپس ارزیابی تشخیصی کامل، شامل قالب‌گیری دیجیتال، اسکن سه‌بعدی و تحلیل اکلوژن انجام می‌شود. روز جراحی، کنترل درد با بی‌حسی‌های موضعی موثر و در صورت نیاز آرام‌بخشی خفیف، تجربه‌ای آرام فراهم می‌کند. پس از عمل، دستورالعمل‌های دقیق مراقبتی شامل تغذیه نرم، اجتناب از فین کردن شدید، خوابیدن با سر بالاتر و رعایت بهداشت دهان با دهان‌شویه‌های مناسب ارائه می‌شود. پیگیری‌ها برای ارزیابی ادغام گرافت و وضعیت بافت نرم برنامه‌ریزی می‌شوند و وقتی زمان مناسب فرارسید، مرحله پروتزی با دقت آغاز می‌شود؛ تکیه بر پروفایل‌های اورجینگ استاندارد، اتصال اباتمنت‌های سازگار با بافت نرم و ساخت روکش‌هایی که هم زیبایی و هم عملکرد را تامین کنند.
اگرچه لیفت سینوس اغلب برای نواحی خارج از لبخند انجام می‌شود، اما اثر غیرمستقیم آن بر هماهنگی لبخند قابل توجه است. فراهم‌کردن پایه‌ای محکم برای ایمپلنت، اجازه می‌دهد پروتز نهایی از نظر ارتفاع اکلوزالی، تماس‌های بین‌دندانی و حمایت گونه‌ای در تعادل باشد. نتیجه، جویدن راحت‌تر، گفتار طبیعی‌تر و احساس اعتمادبه‌نفس بیشتر است. در رویکرد دکتر مرتضوی، طراحی پروتزی از ابتدا در ذهن حضور دارد؛ یعنی حتی پیش از اولین برش، مقصد نهایی تعریف شده است تا راهبرد جراحی در خدمت نتیجه پروتزی قرار گیرد.
۰۲۱۶۶۰۴۶۹۴۱ - ۰۲۱۶۶۰۴۶۹۴۰
کلیه حقوق برای این وب سایت محفوظ می باشد
طراحی و بهینه سازی : پنگاش